SayısalGenişbant Sismik Ağ Projesi İlkeleri
SayısalGenişbant Sismik Ağ Projesi İlkeleri
Yeni Teknoloji ve Sismik Ağ Tasarımı Projesine yeni bir yaklaşım gerekmektedir. Kandilli Rasathanesi Genişbant Sayısal Sismik Ağı Projesi, türdeş ve tutarlı verilerin elde edilmesi için modern sismik aletlerin tüm ülkeye konuşlandırılmasını içermektedir. Aynı zamanda toplanan verilerin merkezi bir noktadan işlenmesi, arşivlenmesi ve dağıtım altyapısının oluşturulması gerekmektedir. Bu yüksek kalitedeki sismik veriler gerçek-zamanda operasyonlar ve bilimsel araştırmalar için kullanılacaktır.
Gerçek Zamanda İşlemler
P ve S dalgaları kullanılarak daha doğru lokasyon belirleme
Depremlerin otomatik lokasyonlarının belirlenmesi
ML and MS hesaplamaları
Bilimsel Hedefler
Bölgesel Moment Tensor Inversion
Üst Manto ve Kabuk çalışmaları
Deprem kaynak işlemleri
Yerel ve bölgesel tomografi
--------------------------------------------------------------------------------
Sismik Ağ Tasarım Kriterleri
Genişbant Projesinin ilk amaçlarından biri her 100-200 km aralıkla 1 sismik istasyon kurmaktır. Bu işlem ülke genelinde toplam olarak ~35-40 istasyon gerektirmektedir. Türkiye’deki deprem dağılımı, bazı bölgelerde örneğin batı illerde oldukça yüksek seviyelerde sismik aktiviteler göstermektedir. Bu bölgelerde düşük manyitüdlü depremleri kayıt için daha sık sismik istasyonların kurulması gerekmektedir. Bu işlem daha detaylı sismik çalışmalar için temel deprem verileri sağlıyacaktır. Aşağıdaki haritada gösterildiği gibi, mevcut (sarı semboller) ve yapımı tasarlanan (kırmızı semboller) sayısal genişbant sismik istasyonlarıdır. Daha özel sismik istayonların bilgileri İstasyon Bilgi Sayfası'nda bulunabilir.
İstasyonlar hakkında ayrıntılı bilgi icin her bir istasyonun işaretine tıklayın
Daha ayrıntılı Genişbant İstasyon bilgisi için tıklayın
--------------------------------------------------------------------------------
Sismik Aletler ve İstasyon Tasarımı
Son yıllardaki en önemli gelişmelerden biri yerel, bölgesel ve telesismik depremleri kayıt eden genişbant sismik sensörlerin kurulmasıdır. Her bir genişbant sismik alıcısı enaz 20s periyotlu sismik dalgaları kayıt edebilmektedir. Bu kriter Yüzey Dalgası Manyitüdü (Ms) işlemleri için gereklidir. Ayrıca, genişbant sismik alıcıların çoğu 300s periyoda kadar kayıt edebilecektir. Bu “genişbant” özellikleri ile Türkiye’nin sismotekniğinin anlaşılması, deprem kaynakları ve yapı çalışmaları gibi diğer uygulamalar için de verileri kullanılabilir hale gelecektir. Bu hedeflere ulaşabilmek için sismik alıcıların çoğu Guralp CMG-3T (300 sn) olacaktir. Bunun yanında daha var olan yarı-genişbant Guralp CMG-40T ve CMG-6T (30 sn) sismometreler de kullanılmaktadır.
Şu anda yeni tasarım edilmiş bütün genişbant istasyonlarda aşağıdaki özellikler ve donanımlar mevcuttur:
220 VAC geçici voltaj koruma sistemi (özel yapım).
Kiralık hat geçici voltaj koruma sistemi (özel yapım).
Isıdan yalıtılmış sensör çukuru.
İstasyonun güş tüketimini minimuma indirgeyecek şekilde seçilmiş.
400 Amper/Saat’lik Kesintisiz Güç Kaynağı ile güç yedeklemesi (~7 gün kendi kendine çalışma).
Sürekli GPS zamanlaması.
Topraklama
--------------------------------------------------------------------------------
Gerçek Zamanda Veri İletimi
Şu anda istasyonların büyük çoğunluğu telefon haberleşme altlapısını kullanan kiralık hatlar vasıtası ile veri aktarımı yapmaktadır. Bu işlem gerçek-zamanda görüntülme amacıyla veri akışını garanti altına almak için gereklidir. Ancak, ekonomik olması ve aynı zamanda da yüksek kalitede iletişim altyapısı sağlaması sebebiyle internet te alternatif olmaya başlamaktadır. Zaten şuanda da Türkiye’deki üniversitelerde Genişbant istasyonlarında ortak işbirliğiyle kurulan internet bağlantıları bulunmaktadır. İşbirliği ile yapılan bu çalışma, herhangi bir projeye başlamak için yeterli materyalleri olmayan diğer kampüslerde de deprem bilimine ilgi uyandırmıştır.
Telekominikasyon şu anda her istasyonda kullanılmaktadır.
--------------------------------------------------------------------------------
Gerçek Zamanda Sismik Veri İşlem ve Sismik Ağ Durumu Gözlenmesi
Kasım 2001 den beri Kandilli Rasathanesi’ne gelen sismik verilerin gerçek-zamanda veri işlemi, Genişbant Grubunun tasarım edip sürdürdüğü çokyönlü Kandilli Rasathanesi Gerçek-Zamanda Otomatik Sismik Veri İşlem Sistemi tarafından yapılmaktadır. Bu bütün sistem gerçek-zamanda veri işlemcisinin özü olarak Earthworm kullanmaktadır. Earthworm yazılımı, Birleşik Devletler Jeoloji Dairesi (USGS) ve dünyadaki diğer işbirlikçi akademik enstitüler tarafından geliştirilmiştir ve desteklenmektedir. Bu sistem Amerika’daki bütün büyük sismik ağlarda ve dünyanın diğer birçok bölgesinde halen kullanılmaktadır. Earthworm sistemi kullanıcının belirlediği diğer modüllerle etkileşimde bulunan bağımsız modüllerden oluşmaktadır. Bu esnek modül yazılım sistemi herbir kurumun kendi gerçek-zamanda işlem sistemini özelleştirmesine izin vermektedir. Earthworm sistemi, deprem aktivitelerini hızlı analiz eden diğer ürünler kadar iyi gerçek-zamanda deprem lokasyonları ve büyüklükleri üretebilir. Bu gerçek-zamanda bilgiler, cep telefonları, fax ve elektronik posta aracılığıyla devlet otoritelerine ve system yöneticilerine otomatik olarak ulaştırılabilir.
Sismik Ağ Durumu Gözlenmesi
Bütün sayısal istasyonlar, günlük bazda gelen veri yüzdesi, istasyon zamanlaması (GPS) ve güç kaynağı (voltaj) değerleri kaydedilir. Bu bilgiler ‘Günlük Durum’ (DSOH) raporları haline getirilerek, email aracılığı ile gerçek-zamanda sistem yöneticileri, network planlayıcıları ve karar vericilere gönderilir. Günlük Durum Raporu’na ek olarak, bütün ağ tarafından kaydedilmiş telesismik depremler için ‘Deprem Durumu’ raporları hazırlanır. Bu durumda ağın durumunu daha net ve bütün olarak görmek için sayısal ve analog istasyonlardan gelen veriler kalite icin analiz edilir. Bu raporlar Kandilli Rasathanesi bünyesinde istekte bulunan herkese gönderilir. Sonuçta 6 Aylık ve Yıllık Durum raporları hazırlanarak ağ operatörleri, planlayıcıları ve yöneticilerine gönderilir. Bu rutin raporlar insanların günlün network problemlerinden ve çözümlerinden haberdar olması için hayati önem taşımaktadır.
--------------------------------------------------------------------------------
Veri Arşivleme ve Dağıtımı
Genişbant Grup tarafından yönetilen veri arşivleme ve dağıtım sistemi, Kandilli Rasathanesi Gerçek-Zamanda Otomatik Sismik Veri İşlem sisteminin alt sistemi olarak çalışmaktadır. Gerçek-Zamanda toplanan sürekli ve deprem bazlı veriler veriler ‘SAC’ formatında 2 Linux bilgisayarlarda yedeklenmektedir. Son 6 ayın verileri bir bilgisayarda durmakta ve FTP aracılığıyla Kandilli Kampüs’te ulaşılabilmektedir. Her yeni ayın başlangıcında, eski ayın verileri uzun süreli arşivleme için DDS-3 DAT kasetlere 2 kopya olarak yazılır. Gelecekte bizim yüksek kaliteli sayısal verilerimize herkesin email isteği ile direk ulaşabileceği ‘Otomatik Veri İsteme Yöneticisi’ (Auto Data Request Manager - AutoDRM) kurulumu planlanmaktadır.
--------------------------------------------------------------------------------
Uluslararası Veri Değişimi
Depremler ulusal ağın dışında, örneğin sınır bölgelerde, konumlandığı zaman lokasyon duyarlılığı önem kazanmaktadır. Bu konu sınırlarında (örn. Ege ve Akdeniz) yıkıcı depremler olabilen Türkiye’yi de özellikle ilgilendirmektedir. Bu depremler farklı ağlardan çok sayıda istasyon tarafından kayıt edilebilir. Bu amaçla BU-KOERI’de Seiscomp Seedlink Veri Sunucusu kuruldu. Bu sunucu Kandilli Rasathanesi Genişbant Grubu tarafından yönetilen seçilmiş yüksek kaliteli Genişbant istasyonlarındaki gerçek-zamanda veri akışına ulaşıma olanak tanımaktadır. Seiscomp Seedlink Data Server aynı zamanda Türkiye içindeki ve dışındaki istasyonlardan internet aracılığıyla gerçek-zamanda yüksek kaliteli sayısal sismik verilerin alımına izin vermektedir. Şu anda Yunanistan, Kıbrıs, İsrail ve Ermenistan’daki anahtar istasyonlardan veri alımı yapılmaktadır. (haritayı görmek için tıklayın)
--------------------------------------------------------------------------------
Projenin Durumu
Mart 2003’te Kandilli Rasathanesi’nin sayısal istasyon ağı operasyonunu üstlenildiğinden beri Türkiye çapında onüç adet tamamen yeniden tasarlanan genişbant istasyonları kurulmuştur. (bkz. harita ve “Sismik Aletler ve İstasyon Tasarımı” bölümü). Genel plan 2005 yılı sonuna kadar Genişbant istasyonlarının sayısını 40’a çıkarmaktır. Yeni istasyonların çoğu şu anda faaliyet gösteren analog kısa periyodlu istayonların altyapısını(bina, enerji, ve telefon hattı bağlantılarını) kullanacaktır. Sayısal istasyonların sayısındaki ve gelen verilerin hacmindeki artış neticesinde merkezi işlemlerin güç ve verimliliğini sağlamlaştırmak için Kandilli Rasathanesi Gerçek-Zamanda Otomatik Sismik Veri İşleme Sistemi’ine proje yenilikleri gerekecektir. Bu kapsamda bazı yenilik çalışmaları devam etmektedir.
--------------------------------------------------------------------------------
Raporlar
M. Aktar ve H. Karabulut, Türkiye’nin ulusal sismik Ağı: Tasarım ve Uygulama, PDF (for English)
D. Childs ve A. Mutlu, The Kandilli Observatory Real-Time Automated Seismic Data Processing System - HTML
D. Childs ve A. Mutlu, Monthly Broadband Digital Data Recovery Reports
--------------------------------------------------------------------------------
Proje Üyeleri
Hayrullah Karabulut Proje Yöneticisi
Ahu Kömeç Mutlu
Dean Childs
Doğan Aksarı
Mustafa Aktar
Recai Yalgın
Diğer Katkıda Bulunanlar
Gonca Örgülü
--------------------------------------------------------------------------------
Yazılım Geliştirme
naqs2ew Güncelleştirmesi - ZIP - RAR - TXT (Notlar)
scream2ew Güncelleştirmesi - ZIP - RAR - TXT (Notlar)
Nanometrics Sayısallaştırıcı (HRD24) SEEDLINK/SEISCOMP seri eklenti - ZIP - GZip - T AR - TXT (Notlar)
--------------------------------------------------------------------------------
Bize Ulaşın
Telefon
216-332-1284 (ülke kodu 90)
Email
Posta
[Misafirler Kayıt Olmadan Link Göremezler Lütfen Kayıt İçin Tıklayın ! ]
Broadband Grubu
Jeofizik Bölümü
Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitisü
34680, Çengelköy.
İstanbul, Türkiye
--------------------------------------------------------------------------------
Sayfa Başı
click for ENGLISH version of this page
